نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاهها متأثر از رقابت‌های شدید دانشگاهها در سطح ملی و بین‌المللی در راستای اهدافی چون: ارتقای کیفیت دانشگاهها، مشارکت دانشگاهها در انتقال علم و دانش به جامعه علمی و راهنمایی و جذب دانشجویان در گزینش دانشگاهی که می‌خواهند در آن‌جا درس بخوانند و ... ایجاد شده‌اند. منظور از رتبه¬ بندی شناخت جایگاه یک مؤسسه در مقایسه با سایر مؤسسه‌ها بر اساس اندازه‌گیری ترکیبی از معیارها و شاخص‌هاست که در نهایت فهرستی از اسامی دانشگاهها و مؤسسات به‌صورت رتبه‌بندی شده، اعلام می‌گردد. رتبه‌بندی دانشگاهها و مؤسسات، بخش لاینفک نظام‌های آموزش عالی محسوب می‌شود و با ارزیابی هدفمند، ساختاریافته و دقیق عملکرد دانشگاهها، ارتقای کیفیت آن¬ها تداوم می‌یابد. لذا، با شناخت دقیق معیارها و شاخص‌های نظام‌های رتبه‌بندی جهانی می‌توان به سیاستگذاری، تدوین برنامه‌های راهبردی، طراحی دقیق و همه‌جانبه شاخص‌های عملکردی رتبه‌بندی مؤسسات و دانشگاهها پرداخت و با ایجاد یک محیط رقابتی، پیشرفت سریع و دستیابی به اهداف آموزش عالی را تسهیل نمود.
نظام رتبه‌بندی وبومتریکس Webometrics
نظام رتبه‌بندی جهانی وبومتریکس که توسط آزمایشگاه سایبرمتریک شورای تحقیقات ملی اسپانیا، بزرگترین گروه پژوهشی این کشور، در سال 2004 ایجاد شده است؛ هر سال در ماه‌های ژانویه و جولای نتایج ارزیابی حضور پژوهشی و آموزشی دانشگاهها در وب از طریق وب سایتهای دانشگاهی را منتشر می¬ نماید.
اهداف وبومتریکس
شاخص‌های وبومتریکس به این دلیل به وجود آمده‌اند که میزان توجه مؤسسات و دانشگاهها را به نشر اینترنتی نشان دهد.به عبارت دیگر هدف اصلی این رتبه‌بندی حمایت از طرح‌های دسترسی آزاد به‌منظور افزایش انتقال علم و دانش تولید شده توسط دانشگاهها به کل جامعه است.لذا هدف از این رتبه‌بندی ارزیابی طراحی وب‌سایت‌ها و میزان بازدید آن‌ها نیست و در واقع رتبه مناسب برای یک دانشگاه تنها در صورتی امکان‌پذیر است که حضور آن دانشگاه در فضای مجازی، آیینه‌ای تمام‌نما از دانشگاه در فضای واقعی باشد.بنابراین برخی از دانشگاه‌های با کیفیت آموزشی بالا ممکن است به دلیل عدم تمایل به سیاست‌های انتشار اینترنتی، در این نوع رتبه‌بندی جایگاه مورد انتظار را به دست نیاورند.یکی دیگر از اهداف این رتبه‌بندی، ارزیابی جهانی دانشگاهها است و بدین منظور تلاش شده است تا مؤسسات و دانشگاه‌های معتبر در همه کشورهای دنیا (توسعه‌یافته و در حال توسعه) ارزیابی شوند.
شاخص های نظام رتبه بندی وبومتریکس
نظام رتبه‌بندی وبومتریکس به ارزیابی حضور پژوهشی و آموزشی دانشگاهها در وب از طریق وب سایتهای دانشگاهی می‌پردازد. براین اساس وب سایت دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی براساس ۳ شاخص تعداد ارجاع یا لینک‌های برقرار شده از سایر سایت‌ها به سایت دانشگاه با وزن ۵۰ درصد، تعداد استنادات ۲۱۰ نویسنده پراستناد دانشگاه در گوگل اسکالر با وزن ۱۰ درصد و تعداد مقالات کیفی دانشگاه در بین ده درصد مقالات پراستناد موضوع مربوطه با وزن ۴۰ درصد ارزیابی و رتبه‌بندی می‌شوند.
آیا رتبه وبومتریک قابل اعتماد است؟
رتبه بندی وب یا Webometrics به عنوان بزرگترین رتبه دانشگاهی موسسات آموزش عالی شناخته می شود. این برنامه یک تمرین علمی مستقل ، عینی و باز برای قابلیت اطمینان ، اطلاعات به روز ، چند بعدی و مفید با عملکرد دانشگاه ها در سراسر جهان هر شش ماه ارائه می دهد.
هدف اصلی وب رتبه بندی تشویق دسترسی آزاد به دانش تولید شده توسط یک دانشگاه است. ویرایشگران وب رتبه بندی دانشمندانی هستند که در موسسات تحقیقاتی عمومی در سطح جهانی با تجربه قابل توجه در ارزیابی با استفاده از معیارها کار می کنند. رتبه بندی‌ها یک پروژه تحقیقاتی است و تغییرات در روش شناسی مطابق با یافته های جدید یا در دسترس بودن منابع می باشد.